4 tom paruzyjny – wykład X – str. 490
Proponowane środki zaradcze – społeczne i finansowe
podział z przybyszami. Wiedzieli, że bogactwo, które znajdowało się pod ich stopami, zostało odkryte dzięki ich nadludzkiemu wysiłkowi. Można powiedzieć, że stworzyli oni coś z niczego, dlaczego więc mieli się dzielić rezultatami swej pracy z nowymi przybyszami, którzy co prawda w tym czasie także pracowali, ale gdzie indziej? Dlaczego mieliby oddawać nowym towarzyszom część żniwa, które nie było owocem ich siewu? Nowi robotnicy powinni być dobrze opłaceni, lepiej niż w innych kopalniach, ale nie powinni być udziałowcami. Wtedy to nowi przybysze wszczęli rozruchy, zaś ‘kapitalistyczni’ robotnicy sprowadzili policję i wyrzucili ich z sali posiedzeń.’”
NACJONALIZM JAKO ŚRODEK ZARADCZY
Nacjonalizm jest kolejnym stopniem rozwoju teorii socjalistycznych. W myśl tej ideologii cały przemysł powinien być kierowany przez naród na bazie ogólnego obowiązku pracy i powszechnej gwarancji zapewnienia wszystkim środków utrzymania. Wszyscy robotnicy mieliby wykonywać tę samą ilość pracy i otrzymywać takie same wynagrodzenia.
Nacjonaliści twierdzą, że:
„Zjednoczenia, trusty i syndykaty, na które obecnie ludzie narzekają, dowodzą użyteczności naszych podstawowych zasad stowarzyszania się. Naszym dążeniem jest jedynie rozszerzenie tej zasady tak, by cały przemysł działał w interesie wszystkich obywateli, pod kierownictwem narodu – zorganizowanego ludu – organicznej jedności wszystkich ludzi.
Obecny system przemysłowy dowodzi swej nieprzydatności z powodu ogromnej ilości zła, jakie wytwarza. Dowodzi swej absurdalności z powodu ogromnych strat energii i materiału, które jak się przyznaje, nieodłącznie mu towarzyszą. Przeciwko temu systemowi wznosimy nasz protest, zobowiązujemy się uroczyście uczynić wszystko w celu obalenia niewolnictwa, które on spowodował i do którego kontynuacji dąży.”
Niektóre pozytywne elementy, które są wspólne dla obu tych ideologii, wymieniliśmy w podrozdziale „Socjalizm albo kolektywizm jako środek zaradczy”. Jednak w całości nacjonalizm jest zupełnie nierealny. Zastrzeżenia do niego są zasadniczo takie same jak te, które przedstawiliśmy wobec komunizmu.