4 tom paruzyjny – wykład VIII – str. 399
Wołania Żeńców
Bynajmniej nie pomijamy tutaj prawa podaży i popytu i przyznajemy, że dotyczy ono również pszenicy. Jak już jednak wykazaliśmy światowe zbiory tego ziarna nie wykazują nadwyżki. W rzeczywistości, na podstawie statystyk pana Lindbloma przekonaliśmy się wręcz, że podaż pszenicy nie nadąża za wzrostem liczby ludności świata. Zauważyliśmy następnie, że w roku 1892, w którym odnotowano największe zbiory pszenicy w historii światowego rolnictwa, cena tego zboża w Nowym Jorku wynosiła 90 centów za buszel, zaś w następnych latach, pomimo niższych zbiorów, ceny ustawicznie malały, aż do sztucznego zabiegu mającego na celu ich podwyższenie, co miało miejsce kilka lat temu.
Nagły wzrost cen może być spowodowany pewnymi wyjątkowymi okolicznościami, jakie panują obecnie na świecie. Zbiory pszenicy w Rosji, Republice Argentyny, Austrii, na Węgrzech oraz w innych krajach mogą ukształtować się na poziomie znacznie niższym od średniej światowej, zaś Indie, które zwykle swoją wysoką nadwyżkę pszenicy przeznaczają na eksport, mogą zostać dotknięte klęską głodu obejmującą 35 milionów mieszkańców tego kraju i w tej sytuacji amerykańska pszenica będzie musiała uzupełnić ten niedobór. Gdyby taka sytuacja przydarzyła się w ostatnich latach, powiedzmy nawet w roku 1892, w którym zbiory były większe niż kiedykolwiek w historii świata, spowodowałoby to wzrost cen pszenicy do około 1,30 dolara za buszel (ponieważ w 1892 roku uncja srebra miała jeszcze wartość 87 centów w złocie). Gdyby zaś w roku 1896 panował system monetarny z roku 1873, to ceny światowe pszenicy w odniesieniu do tego, co sprzedajemy Indiom, podniosłyby się do poziomu 1,90 srebrnego dolara za buszel. Przy dalszym rozpatrywaniu tego zagadnienia musimy wziąć pod uwagę fakt, że pokaźnemu z jakiejś przyczyny spadkowi cen pszenicy na przestrzeni ostatnich trzydziestu lat (co, jak się przekonaliśmy, nie wynikało z nadprodukcji) towarzyszył stosunkowo niewielki spadek cen innych artykułów. Dla przykładu porównamy ceny z 1878 i 1894 roku, w których to latach panowały dość przeciętne warunki. W poniższym zestawieniu znajdziemy średnie ceny w Nowym Jorku na niektóre produkty w tych latach: