4 tom paruzyjny – wykład VII – str. 369
Zgromadzenie narodów i przygotowanie żywiołów
jedyną nadzieją na utrzymanie niskich cen jest zagraniczna konkurencja. Sukcesy odnoszone obecnie przez trust łóżek metalowych skłaniają producentów innych branż do naśladowania tego przykładu.”
Zjednoczenia takie, sprawujące kontrolę nad kapitałem w wysokości milionów dolarów, są rzeczywiście olbrzymami. Jeśli przez następne kilka lat procesy te będą dalej przebiegały w taki sposób, jak to miało miejsce w ciągu ubiegłego dwudziestolecia, to już wkrótce finansowa dźwignia zapewni im kontrolę nad całym światem. Niebawem będą oni dysponowali władzą, która nie tylko zapewni im możliwość dyktowania cen produktów znajdujących się w powszechnym użyciu, ale ponadto, jako główni pracodawcy, będą sprawowali pełną kontrolę nad wysokością wynagrodzeń za pracę.
Trzeba przyznać, że zjednoczenia kapitałowe zrealizowały w przeszłości wielkie przedsięwzięcia, których w pojedynkę nie dałoby się wykonać tak sprawnie i z tak dobrym rezultatem. Rzeczywiście, prywatne przedsiębiorstwa przyjęły i z powodzeniem udźwignęły ryzyko, które opinia publiczna byłaby potępiła, uniemożliwiając wykonanie podobnych zadań, gdyby miał się ich podjąć rząd. Nie chcielibyśmy więc tutaj zostać zrozumiani, że w ogólności potępiamy tendencję do gromadzenia kapitału. Wskazujemy jedynie na to, że doświadczenie każdego kolejnego roku zwiększa nie tylko finansową władzę trustów, ale także ich spryt i przenikliwość, wobec czego prędko zbliżamy się do takiego momentu, o ile go już nie osiągnęliśmy, w którym zagrożone zostaną interesy ludności albo i wręcz same swobody obywatelskie. Każdy mówi: Trzeba by coś zrobić! Tylko nikt nie wie, co. W rzeczywistości ludzkość jest bezradnie zdana na łaskę olbrzymów przerostu obecnego systemu społecznego, opartego na samolubstwie, zaś jedyna nadzieja jest w Bogu.
Prawdą jest także i to, że olbrzymami tymi kierują na ogół ludzie zdolni, którzy, jak się wydaje, przeważnie skłonni są wykonywać swą władzę z umiarkowaniem. Niemniej jednak można zaobserwować koncentrację władzy, której nadmiar, w połączeniu z samolubnymi pobudkami leżącymi u jej podłoża, będzie od czasu do czasu powodował zwiększanie ucisku tych, którzy jej służą oraz ludu, gdy tylko pojawi się taka możliwość i sprzyjające ku temu okoliczności.