4 tom paruzyjny – wykład IX – str. 431
Nieuchronność konfliktu – świadectwo mądrych tego świata
posępnego niezadowolenia zbliża się z każdą godziną. Chociaż sądzę, że spokojny i zdecydowany charakter rasy anglosaskiej stawi mu czoła, podobnie jak to czynił w obliczu innych zagrożeń, i nie dopuści do porzucenia własności, która została nabyta kosztem tak wielkiej ofiary, to jednak oczywiste jest, że walka jeszcze się nie skończyła. Człowiek nie zadowala się już równością praw i równością możliwości, będzie się jeszcze domagał równości warunków jako prawa idealnego państwa.
Jest rzeczą oczywistą, że społeczne upośledzenie jest sprzeczne z samorządem oraz że beznadziejna i bezradna nędza nie da się pogodzić z osobistą wolnością. Człowiek, który w zakresie zapewnienia środków utrzymania dla siebie i swojej rodziny jest całkowicie zależny od innych ludzi, mogących w każdej chwili na życzenie pracodawcy pozbawić go tych środków, nie jest wolny w dokładnym znaczeniu tego słowa. W ciągu ostatnich stu lat staliśmy się najbogatsi ze wszystkich narodów. Nasze zasoby są gigantyczne. Statystyki naszych zarobków i oszczędności zadziwiają nawet łatwowiernych. Pieniędzy jest pod dostatkiem, występuje obfitość żywności. Podaż produktów i pracy jest ogromna. Jednak pomimo tej obfitości nie pozbyliśmy się paradoksu cywilizacji. Większość ludzi walczy o byt, a pewna część jest poddana podłej i nieszczęsnej nędzy.
Istnienie takiej sytuacji zdaje się urągać Najwyższej Mądrości. Przyznanie, że niedostatek, nędza i nieświadomość są nieuchronnym dziedzictwem, sprawia, że braterstwo ludzi staje się cynicznym szyderstwem, a kodeks moralnego wszechświata jest nie do zrozumienia. Niezadowolenie wywoływane przez te okoliczności przeradzają się w nieufność w stosunku do zasad, które stanowią fundament społeczeństwa oraz w skłonność do zmiany podstawy, na której się ono wznosi. Waszym najważniejszym zadaniem jest przeciwdziałanie tej nieufności, a waszym najważniejszym obowiązkiem jest opieranie się tej rewolucji.
Zwykłe środki zaradcze proponowane w celu zreformowania wad, usterek oraz niedomogów nowoczesnego społeczeństwa można z grubsza podzielić na dwie kategorie. Do pierwszej zaliczymy takie, które zmierzają do naprawienia krzywd poprzez zmianę instytucji politycznych. Metoda ta jest błędna i musi się okazać nieskuteczna, ponieważ opiera się na fałszywym założeniu, że materialny dobrobyt jest rezultatem wolności, podczas gdy prawda jest taka,