4 tom paruzyjny – wykład IV – str. 86
Babilon pozwany przed wielki sąd
275 528 funtów, zaś koszty utrzymania oraz pensje załogi i utrzymanie jej przez okres 10 lat kosztowało 346 560 funtów, łącznie 622 088 funtów za tę jedną pozycję.
Sumując to wszystko, utrzymanie licznych wujów, ciotek i kuzynów kosztowało 4 357 124 funty, utrzymanie męża, synów i córek – 4 766 083 funty, utrzymanie królowej i jej dworu – 19 838 679 oraz utrzymanie jej jachtów – 622 088. Łącznie wynosi to 29 583 974 funty [blisko 150 mln dolarów], które naród brytyjski wydał na utrzymanie monarchii w czasie panowania obecnej królowej [do roku 1888]. Czy jest to gra warta świeczki? Suma, jaką trzeba zapłacić za utrzymanie stabilizacji jest dość zawrotna, gdyż oznacza ona, że ludzie muszą być opodatkowani aż do granic swych możliwości, aby utrzymać w bezczynności pewną liczbę ludzi, którzy mogliby być znacznie pożyteczniejsi dla kraju, gdyby uczciwie zarabiali na życie.”
Spektakularna koronacja cara Rosji stanowiła dobitny przykład królewskich ekstrawagancji. Została zaplanowana, jak i inne paradne królewskie wybryki, tak aby wywrzeć wrażenie na masach, jakoby ich władcy na tyle przewyższali ich chwałą i godnością, że jako istoty wyższego rodzaju godni są tego, by lud okazywał im cześć oraz nędzne, służalcze posłuszeństwo. Mówi się, że owa wielka demonstracja władzy królewskiej kosztowała 25 mln dolarów.
Poniżej cytujemy fragment komentarza angielskiej gazety, dotyczący owej ekstrawaganckiej uroczystości, stojącej w tak ogromnym kontraście do nędznych warunków życia milionów chłopów mieszkających w tym kraju, których bieda stała się powszechnie wiadoma w świecie w czasie głodu 1893 roku:
„Niełatwo jest zagłębiać się w opisy przygotowań do rosyjskiej koronacji, gdyż czyta się je tak, jakby miały być pisane złotem na purpurowym jedwabiu. Trudno się przy tym pozbyć uczucia niesmaku, tym bardziej, że jednocześnie czytamy o masakrach Ormian, którym Rosja odmówiła ochrony, chociaż miała taką możliwość. Nie bez wysiłku udaje się opisać wspaniałą scenerię Moskwy, z jej azjatycką architekturą, połyskującą kopułami, z ulicami pełnymi wspaniałych europejskich mundurów i jeszcze wspanialszych azjatyckich sukni. Biali książęta w czerwieni, żółci książęta w granacie, ciemnoskórzy książęta w złocie, władcy plemion z dalekiego wschodu,