5 tom paruzyjny – wykład XV – str. 482
„Okup za wszystkich” – jedyna podstawa pojednania
generała za generała, przy czym za każdą jednostkę po każdej stronie wymaga się równoważnej ceny, człowieka za człowieka. Zakup chleba za pieniądze nie jest tak doskonałą ilustracją, ponieważ chleb i srebro mają taką samą wartość, ale nie są takiego samego rodzaju. W przypadku odkupienia człowieka Bóg wymagał absolutnie równoważnej natury, równoważnej doskonałości – równoważnej pod każdym względem, doskonałego zastępcy, całkowicie równoważnej ceny, która musiała być zapłacona, zanim ludzkość mogła być uwolniona spod Boskiego wyroku.
Pewne zastosowanie pojęcia „zastępstwo”, często spotykane między ludźmi, spowodowało pomieszanie myśli w tym zakresie. W czasie wojny, kiedy pobór staje się rzeczą konieczną i mężczyzna zostaje powołany do służby, otrzymuje niekiedy zezwolenie na znalezienie zastępcy, który zajmuje jego miejsce, służy w zamian za niego w armii – a zastąpiony człowiek jest wolny od wszelkich zobowiązań wobec służby wojskowej. To szczególne zastosowanie słowa „zastępstwo” w związku ze sprawami wojskowymi, zgodne jest z naszym rozumowaniem pod względem tego, że człowiek zaakceptowany przez oficera jako zastępca za zwolnionego musi spełniać określone wymagania fizyczne; po drugie, człowiek ten nie może już być sam wcześniej powołany i dlatego może zaofiarować siebie jako zastępcę. Te elementy zgadzają się z rozważaną przez nas sytuacją. Nasz Pan przedstawił siebie jako zastępcę za ojca Adama: spełnił wszelkie warunki Boskiego rządu, ponieważ pod każdym względem nadawał się na zastępstwo Adama. Zadośćuczynił też następującemu wymaganiu: nie znajdował się pod wyrokiem śmierci, kiedy zajął nasze miejsce, ofiarował siebie i został przyjęty. Posiadał wolne życie, które mógł dać za utracone życie Adama.
Tutaj jednak podobieństwo między tymi dwoma zastępstwami się kończy; w przypadku żołnierza bowiem pobór, czyli wyrok, powołuje do udziału w wojnie, w jej trudnościach, próbach itd., podczas gdy w przypadku Adama powołanie,