5 tom paruzyjny – wykład XII – str. 342
Przedmiot pojednania – człowiek
Przedstawmy jeszcze inną ilustrację relacji pomiędzy ludzkim bądź zwierzęcym ciałem, duchem i duszą: niezapalona świeca odpowiadałaby nieożywionemu ciału ludzkiemu; zapalenie świecy byłoby iskrą życia, przekazaną na początku przez Stworzyciela; płomień, czyli światło, to istota obdarzona czuciem, inaczej inteligencja lub też dusza; atmosfera zawierająca tlen, który łączy się z węglem w świecy, podtrzymując płomień, jest odpowiednikiem tchu żywota, czyli ducha żywota, który łączy się z organizmem, dając duszę, czyli inteligentne istnienie. W przypadku zniszczenia świecy, płomień, rzecz jasna, również znika; jeżeli ludzkie lub zwierzęce ciało zostaje zniszczone przez chorobę czy wypadek, dusza, istota, inteligencja, osobowość, również przestaje istnieć. Jeżeli płomień świecy zostanie pozbawiony dopływu powietrza, na przykład przez zanurzenie świecy w wodzie, płomień zgaśnie, chociaż świeca jako taka pozostanie nienaruszona. Tak samo dusza – życie, istnienie człowieka lub zwierzęcia – przestaje istnieć, jeżeli dech żywota został odcięty na skutek utonięcia lub uduszenia, podczas gdy ciało może nadal być stosunkowo zdrowe.
Płonąca świeca w sprzyjających warunkach może być użyta do zapalenia innych świec, ale jeżeli płomień zgaśnie, świeca nie może ponownie zapalić ani samej siebie, ani innych świec; podobnie jest z ciałem ludzkim lub zwierzęcym: jeżeli jest żywe, tak jak może być żywa dusza, czyli istota, zgodnie z Boskim zarządzeniem może rozmnażać się, to jest dawać początek innym duszom, czyli istotom – potomstwu; jeżeli jednak iskra życia opuści ciało, dusza, czyli istota, przestaje istnieć, zanika również wszelka możliwość myślenia, odczuwania i rozmnażania się. Zgodnie z tym Pismo Święte mówi o dzieciach Jakuba: „A było wszystkich dusz, które wyszły z biódr Jakóbowych, siedmdziesiąt dusz” – 2Moj. 1:5. Jakub otrzymał iskrę życia, jak również organizm – a co za tym idzie, w rezultacie ich połączenia – swoją duszę, czyli inteligentne istnienie, od Izaaka, a zarazem od Adama, jedynego człowieka, który otrzymał życie bezpośrednio od Boga. Jakub przekazał życie, organizm i duszę swojemu potomstwu i tak dzieje się wśród całej ludzkości.