6 tom paruzyjny – wykład XI – str. 480
Pascha Nowego Stworzenia
Niedzielą Wielkanocną. Każda pamiątka zmartwychwstania naszego Pana będzie zawsze droga dla Jego ludu, ale dla tych, którzy poprawnie pojmują i doceniają tę sprawę, każda niedziela będzie Wielkanocną Niedzielą, ponieważ każda niedziela jest dniem upamiętniającym powstanie naszego Pana od umarłych.
Poruszając tutaj ten temat, pragnęliśmy zwrócić większą uwagę na szersze znaczenie określenia Easter [Wielkanoc], które w ujęciu katolików obejmuje zarówno Wielki Piątek, jak i Niedzielę Wielkanocną i jest po prostu używane jako synonim okresu paschalnego. Mogłoby się wydawać, że wprowadzenie mszy i jej częste odprawianie uczyni całkowicie bezcelowym coroczne upamiętnianie śmierci naszego Pana w jej rocznicę, ale tak się nie stało. Pierwotny zwyczaj obchodzenia tego wielkiego, głównego wydarzenia przez wczesny Kościół i świadomość prawdziwej podstawy jego istnienia trwa nadal, chociaż zaprzestano obchodzenia Wieczerzy Pańskiej w jej właściwym czasie, zastępując ją licznie odprawianymi ofiarami mszy, przez co ta jedna szczególna Pamiątka straciła swoje znaczenie.
Przez stulecia istniał zwyczaj ustalania daty ukrzyżowania naszego Pana na podstawie kalendarza żydowskiego, jak już o tym mówiliśmy, jednakże z biegiem czasu wraz z pragnieniem odcięcia się, na ile to możliwe, od żydowskich zwyczajów, zmieniono sposób obliczania daty śmierci Chrystusa, naszego Baranka Paschalnego. „Ekumeniczny sobór” w Nicei postanowił, że Wielkanoc powinna być odtąd obchodzona w piątek następujący po pierwszej pełni księżyca po wiosennym porównaniu dnia z nocą. Doprowadziło to nie tylko do powszechnego upamiętniania śmierci Pańskiej w piątek, zwany Wielkim Piątkiem, lecz w dodatku sprawiło, że w rzeczywistości wypadało to bardzo rzadko dokładnie w tym czasie, kiedy Żydzi obchodzili Paschę. Jak pamiętamy, różnica w sposobie obliczania polega na tym, że Żydzi zawsze oczekiwali (i nadal oczekują) na wiosenne porównanie dnia z nocą; wtedy dopiero z pierwszym nowiem księżyca zaczynają swój miesiąc i obchodzą Paschę przy pełni księżyca, czyli 14. dnia. Ta zmiana powoduje, że różnica między dwoma sposobami obliczania wynosi niekiedy prawie miesiąc.