4 tom paruzyjny – wykład X – str. 482
Proponowane środki zaradcze – społeczne i finansowe
wiara w pożyteczność rządu, poddaństwo bogaczom i urzędnikom – słowem, walkę ze wszystkimi oszustwami wymyślonymi w celu ogłupienia i zniewolenia ludu pracującego. Robotnicy muszą koniecznie obalić władze, gdyż ci, którzy czerpią z niej zyski, na pewno tego nie uczynią. Patriotyzm i religia są przybytkami i twierdzami łajdaków. Religia jest największym przekleństwem rodzaju ludzkiego. Mimo to są ludzie skłonni sprofanować szlachetne słowo ‘praca’, łącząc go z budzącym wstręt określeniem ‘kościół’ w terminie ‘Kościół Pracy’. Równie dobrze można by mówić o ‘Policji Pracy’.
Nie podzielamy poglądów tych, którzy wierzą, że państwo może zostać przekształcone w pożyteczną instytucję. Przemiana ta byłaby podobnie trudna, jak zrobienie owcy z wilka. Nie wierzymy także w centralizację produkcji i konsumpcji, do czego zmierzają socjaliści. Nie byłoby to nic innego, jak obecne państwo w nowej postaci ze zwiększonymi uprawnieniami, prawdziwe monstrum tyranii i niewolnictwa.
Celem anarchistów jest taka sama wolność dla wszystkich. Ludzie różnią się od siebie pod względem posiadanych talentów i uzdolnień. Każdy wie najlepiej, co umie robić i czego pragnie. Prawa i uchwały stoją jedynie na przeszkodzie, zaś wymuszona praca nie jest nigdy przyjemna. W stanie, do którego dążą anarchiści, każdy będzie wykonywał pracę, która mu najbardziej odpowiada i zaspokajał swoje potrzeby we wspólnym magazynie zgodnie ze swymi upodobaniami.”
Wydaje się, że nawet człowiek o bardzo niewyrobionych poglądach i niewielkim doświadczeniu uzna takie propozycje za przejaw kompletnego braku rozumu. Nie widać tu żadnej propozycji ani żadnej nadziei na znalezienie środka zaradczego, a jedynie zgrzytanie zębami bezradnych i zrozpaczonych ludzi. Mimo to, jest to krańcowość, której ulegają wielkie rzesze ludzi na skutek działania okoliczności wywoływanych przez samolubstwo.
SOCJALIZM ALBO KOLEKTYWIZM JAKO ŚRODEK ZARADCZY
Socjalizm jako forma rządów świeckich proponuje odnowę społeczną, wzrost dobrobytu oraz bardziej równomierny podział wypracowanego produktu dzięki społecznej własności ziemi