4 tom paruzyjny – wykład VII – str. 341
Zgromadzenie narodów i przygotowanie żywiołów
Statystyki dowodzą, że przemysłowcy szybko nauczyli się zatrudniać kobiety jako tanie konkurentki dla męskiej siły roboczej. Trzydzieści pięć przędzalni zatrudnia 16 879 kobiet i 5730 mężczyzn. Pracodawcy tworzą potężny syndykat, często nadużywający pobłażliwości władz, które nie chcą szkodzić gospodarce. Małe dziewczynki w wieku od ośmiu do dziesięciu lat zmuszane są do pracy od dziewięciu do dwunastu godzin dziennie. Prawo wymaga, by dzieci te uczęszczały do szkoły, nauczyciele się skarżą, ale władze przymykają oczy na takie nadużycia. Wielkie posłuszeństwo i pokora pracowników doprowadziły do pewnej procedury, która sprawia, że pracodawcy mają całkowitą władzę nad swoimi pracownikami. Żaden zakład nie zatrudni pracownika z innego przedsiębiorstwa, jeśli nie dostarczy on pisemnego pozwolenia od poprzedniego pracodawcy. Zasada ta jest egzekwowana tak ściśle, że nawet nowi pracownicy są dokładnie obserwowani i jeśli okaże się, że mają pewne pojęcie o swoim rzemiośle, a nie przedłożyli zezwolenia, to natychmiast zostaną zwolnieni.”
Także British Trade Journal opublikował raport na temat przemysłu w Osace na podstawie korespondencji dla Observera wydawanego w Adelaidzie w Australii. Korespondent tego czasopisma, piszący bezpośrednio z Osaki, jest pod takim wrażeniem różnorodności i żywotności tamtejszego przemysłu, że nazywa to miasto „Manchesterem Dalekiego Wschodu”.
„Pewne pojęcie na temat wspaniałości przemysłu produkcyjnego w Osace można sobie wyrobić w oparciu o fakt, że jest tutaj wiele fabryk o kapitale przekraczającym 50 tysięcy jenów*, trzydzieści o kapitale ponad 100 tysięcy jenów, cztery z kapitałem powyżej miliona jenów i jedno z dwumilionowym kapitałem. Przemysł ten zajmuje się wszystkim – jedwabiem, wełną, bawełną, konopiami, jutą, przędzalnictwem i tkactwem, dywanami, zapałkami, papierem, skórą, szkłem, cegłami, cementem, sztućcami, meblami, parasolami, herbatą, cukrem, żelazem, miedzią, mosiądzem, sakes, mydłem, szczotkami, grzebieniami, towarami luksusowymi itp. Jest to istny ul działalności i przedsiębiorczości, a geniusz naśladownictwa oraz niezmordowany upór Japończyków stawia ich na równi, jeśli nie wyżej, od rzemieślników starych cywilizowanych krajów Zachodu.
____________________
* Srebrny jen ma obecnie wartość około 50 centów w złocie.