6 tom paruzyjny – wykład XI – str. 484
Pascha Nowego Stworzenia
dnia z nocą, w piątek następujący po 14 Nisan. Postanowiono także, że Kościół w Aleksandrii, odznaczający się znajomością nauk astronomicznych, będzie odtąd corocznie zawiadamiał Kościół w Rzymie, w którym dniu kalendarza rzymskiego powinna być obchodzona Wielkanoc, ten zaś będzie zawiadamiał wszystkie kościoły świata. Ale nawet te postanowienia soboru nicejskiego nie położyły kresu istniejącym różnicom i stan taki przetrwał do czasu obliczeń dokonanych przez Dionizjusza Małego [Dionisius Exiguus], wprowadzających do dawnego Kościoła stopniowe ujednolicenie czasu obchodzenia Wielkanocy. Niektóre kraje jednak, jak np. Anglia, długo nie chciały zrezygnować ze swoich dawnych zwyczajów i uczyniły to dopiero po okresie długiego oporu. Za czasów Karola Wielkiego osiągnięto, jak się wydaje, jednolitość [w obchodzeniu piątku i poniechaniu żydowskiego sposobu obliczania dnia pełni księżyca] i [odtąd] nie można znaleźć śladu [obchodzenia] Quarto decimani (obchodzenia według rzeczywistego dnia 14 Nisan, pełni księżyca po wiosennym porównaniu dnia z nocą). (…)
Rewizja kalendarza przeprowadzona przez papieża Grzegorza XIII zachowała w większości obliczenia Dionizjusza, określiła jednak dokładniej wielkanocną pełnię księżyca i przyjęła szczegółowe postanowienia w celu uniknięcia w przyszłości odchyleń kalendarza od czasu astronomicznego. Za sprawą tych szczegółowych obliczeń chrześcijańska Wielkanoc, wbrew postanowieniom soboru nicejskiego, czasem się jednak pokrywa z żydowską Paschą.”
Na temat interesującego nas słowa to samo źródło stwierdza:
PASCHA – „Było to reprezentatywne, doroczne święto i jako takie pozostawało w pewnym stosunku do obrzezania jako drugiego sakramentu kościoła żydowskiego” (2 Moj. 12:44). Można tak wnioskować na podstawie tego, co zdarzyło się w Gilgal, kiedy to Jozue, odnawiając Boże przymierze, obchodził święto Paschy zaraz po tym, jak obrzezał lud. Istota wzajemnego stosunku, w jakim pozostawały względem siebie te dwa obrządki, wyjaśniła się dopiero wtedy, gdy wypełnił się pozaobraz i gdy Wieczerza Pańska zajęła jego miejsce jako sakramentalne święto wybranego ludu Bożego.”